[Freshers’ Day | Job Review] Công việc thực tế của một Product Owner là gì?

Freshers’ Day là chuỗi sự kiện giúp bạn mở khóa “cánh cửa” đến với công việc đầu tiên, gắn bó lâu dài dành cho sinh viên Kinh tế năm 4 sắp ra trường, thông qua những chuyện nghề và chuyện đời được kể bởi người trẻ thành công cùng cơ hội lần đầu tiếp xúc với các vị trí mới nổi trên thị trường, giúp sinh viên có thể tìm được công việc như ý. Các hoạt động chính của Freshers’ Day bao gồm: 2 buổi Coffee Talk về 2 lĩnh vực Finance và Supply Chain Management – định hướng, chia sẻ kinh nghiệm từ những người đi trước trong 2 lĩnh vực; Chuỗi bài viết, video Job Review 3 ngành nghề mới: Business Analyst, Business Development trong E-Commerce và Product Owner; Chuỗi Job-list theo ngành.

Bài Job Review: “Công việc thực tế của một Product Owner” nằm trong khuôn khổ chuỗi bài viết Job Review của Freshers’ Day – nhằm giới thiệu những công việc, vị trí còn mới lạ trên thị trường tới các bạn sinh viên nói chung và sinh viên Kinh tế nói riêng trước ngưỡng cửa tốt nghiệp, giúp các bạn có cái nhìn rộng hơn về các cơ hội việc làm, từ đó tìm cho mình lối đi phù hợp đến công việc gắn bó lâu dài đầu tiên. 

Về Product Owner (PO), PO vẫn còn là một nghề khá mới mẻ ở Việt Nam, đặc biệt đối với các bạn sinh viên. Nghề PO dịch ra tiếng Việt có nghĩa là: “chủ sản phẩm”. Đúng với tên gọi của nó, PO phải thực sự làm chủ sản phẩm của team ngay từ giai đoạn lên ý tưởng đến lúc đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Một công việc nghe rất hấp dẫn nhưng cũng đầy khó khăn và yêu cầu tinh thần trách nhiệm lớn. Liệu còn điều gì thú vị trong nghề Product Owner, hãy cùng HRC phỏng vấn chị Nghiêm Hoàng Lan – một Product Owner tại tập đoàn One Mount Group để có góc nhìn chân thực, chi tiết hơn về ngành nghề này nhé!

Chị có thể giới thiệu một chút về bản thân mình cũng như công việc hiện tại chị đang làm với mọi người được không ạ?

Chị là Nghiêm Hoàng Lan, hiện tại chị đang làm Product Owner ở One Mount Group. Domain hiện tại mà chị đang làm là Financial Service. Công việc hàng ngày của chị là dẫn dắt một team từ 10 -15 người, đa phần trong số đó là các bạn engineer, để deliver từ một nhu cầu business trở thành một sản phẩm công nghệ. 

Chị có thể mô tả tổng quan về công việc của Product Owner được không ạ?  

Công việc của một Product Owner sẽ là bắt đầu từ việc nhận một yêu cầu từ phía business, sau đó PO sẽ phân tích yêu cầu thành một tài liệu sản phẩm cụ thể. Tiếp theo, PO sẽ dẫn dắt và follow team trong quá trình deliver ra sản phẩm đó. PO cũng là người chịu trách nhiệm quyết định xem sản phẩm đã đạt chất lượng để release ra thị trường hay chưa. Cuối cùng, dựa vào các dữ liệu được đo lường và feedback từ người dùng, PO sẽ đưa ra các quyết định để cải thiện, nâng cấp sản phẩm. Với mỗi yêu cầu business khác nhau thì công việc của PO sẽ tạo thành một chu trình tương tự như vậy.

Chị có thể chia sẻ về những đặc điểm hay từ khóa nổi bật nhất của một Product Owner không ạ?

Chị nhận thấy có 5 từ khóa của một Product Owner như sau:

• Follow sản phẩm từ đầu đến cuối: từ khi bắt đầu đến lúc launch sản phẩm

• Xây dựng năng lực, hiểu biết về công nghệ

• Xây dựng product sense: thật sự hiểu những gì mình đang làm

• Deep dive vào công việc cùng các phòng ban khác như: vận hành, sales, marketing… để đưa sản phẩm đến tay người dùng cuối

• Luôn luôn học hỏi, khám phá để xây dựng một domain knowledge thực sự vững vàng.

Một ngày làm việc của chị diễn ra như thế nào ạ? Liệu có gì khác so với công việc chung của các Product Owner như chị đã kể ở trên không ạ?

Công việc hàng ngày của chị sẽ bắt đầu với 2 việc chính:

• Đầu tiên, chị sẽ   đo lường sản phẩm của mình ngày hôm qua. Chị sẽ kiểm tra xem có sự cố hoặc bug nào hay không

• Việc thứ 2, chị và team sẽ bắt đầu một buổi stand-up daily meeting, chào ngày mới với tất cả các thành viên trong team. Mọi người sẽ đứng cùng nhau thành một vòng tròn, dành khoảng từ 5 – 10 phút review công việc ngày hôm qua đã làm, hôm nay sẽ plan làm gì và liệu có vấn đề hoặc khúc mắc ở đâu cần giải quyết. 

Những công việc sau đó sẽ khác tùy vào từng ngày. Có những ngày công việc rất suôn sẻ và chị không phải hand on thêm công việc gì ngoài việc trau dồi thêm kinh nghiệm cho bản thân cũng như trao đổi, nói chuyện với các bạn trong team. Ngoài ra, đôi khi chị sẽ có một số công việc quan trọng khác như:

• Review tài liệu sản phẩm

• Review lại roadmap: kiểm tra những task cần phải làm trong thời gian sắp tới, loại bỏ những task không cần làm nữa và bổ sung những task cần làm thêm

• Review lại và xây dựng dashboard để tracking dữ liệu. Công việc này thì chị làm việc với 2 bạn: 1 bạn là Business Intelligence (BI), 1 bạn là Data Engineer

• Ngoài ra, đối với dựng dự án làm app mobile, chị sẽ trao đổi với team UX/UI để xây dựng  wireframe cũng như high-level design của sản phẩm và cùng review. 

3 điều mà chị yêu thích nhất ở công việc Product Owner của mình ạ?

3 điều khiến chị happy nhất với công việc Product Owner là:

• Đầu tiên, chị được tiếp xúc với nhiều người làm công nghệ – những người có tư duy cực kỳ nhanh nhạy, cực kỳ thông minh.

• Điều thứ hai là mức thu nhập. Chị nhận thấy nghề Product Owner đem lại cho chị một mức thu nhập ở mức cao so với thị trường. 

• Thứ ba, chị được đóng góp vào việc đưa một sản phẩm công nghệ giúp giải quyết những vấn đề trong đời sống của mọi người một cách nhanh nhẹn hơn, tiện lợi hơn và tiết kiệm hơn.

Theo chị, đối với một bạn sinh viên Kinh tế từ con số không muốn trở thành PO, các bạn  phải trải qua những giai đoạn nào và cần chuẩn bị những kỹ năng gì ạ?

Để một bạn từ zero trở thành Product Owner, đặc biệt là các bạn sinh viên Kinh tế, chị cho rằng các bạn sẽ trải qua tất cả 4 level:

• Level 1 (junior): các bạn sẽ phải: phân tích tài liệu sản phẩm, truyền tải và trao đổi với team UX/UI và các bạn engineer (để các bạn hiểu mong muốn của mình khi build sản phẩm là gì). Để làm tốt ở level này, các bạn cần có 2 kỹ năng chính: kỹ năng phân tích nghiệp vụ và kỹ năng tìm hiểu những khái niệm căn bản nhất về công nghệ.

Các bạn sẽ mất khoảng 6 tháng để chạm đến level này.

• Level 2 (cao hơn junior một chút): công việc của các bạn sẽ là: sắp xếp các task trong một Sprint để engineer làm việc theo một timeline nhất định. Ở level này, kỹ năng mà các bạn cần có là kỹ năng sắp xếp công việc và đánh giá mức độ ưu tiên của công việc. 

Level này cần mất từ 6-12 tháng để đạt được.

• Level 3: công việc chính là xây dựng roadmap cho toàn bộ sản phẩm. Để làm được việc này, các bạn cần có 2 kỹ năng chính: 

• Kỹ năng phân tích dữ liệu (từ phía người dùng phản hồi lại)

• Kỹ năng hay tinh thần result-oriented: luôn luôn hướng đến mục đích cuối cùng mà bạn muốn cả team cùng đạt được. 

Để đạt được level này, các bạn cần từ 12-24 tháng trải nghiệm trong nghề Product Owner.

• Level 4: có 2 công việc chính quan trọng nhất ở giai đoạn này đối với Product Owner:

• Dựa vào business goal, PO sẽ là người đề xuất giải pháp công nghệ tương ứng

• Đánh giá nguồn lực, chi phí cũng như rủi ro của dự án để đạt được business goal đó. 

Để làm được công việc này, các bạn sẽ chỉ cần một kỹ năng duy nhất là domain knowledge – làm thế nào để mình thật sự ngấm vào lĩnh vực đang được triển khai. 

Và để đạt được level cuối cùng này, các bạn sẽ trải nghiệm tối thiểu 3 sản phẩm và thông thường trong khoảng thời gian 2 năm rưỡi. 

Chị nhận xét như thế nào về tiềm năng của ngành Product và nghề Product Owner trong tương lai ạ?

Chị cảm thấy may mắn khi mình bước vào ngành Product với công việc Product Owner ở giai đoạn nó bắt đầu chớm nở. Như các bạn đã biết chúng ta đang trải qua giai đoạn 4.0,  nên chị cho rằng ngành Product nói riêng và mảng công nghệ nói chung có tiềm năng cực kỳ lớn với nhu cầu rất cao. Vì từ ngân hàng, bưu điện đến các hãng vận chuyển đều có mong muốn chuyển đối số. Và để chuyển đổi số được thì tất cả các tổ chức đó cần có các bạn làm công nghệ và các bạn làm sản phẩm.

Đối với các bạn sinh viên Kinh tế mới ra trường, chị nghĩ như thế nào về cơ hội của các bạn đối với nghề PO ạ? Các bạn có thể bắt đầu công việc PO của mình ở đâu ạ?

Để đánh giá về cơ hội cho các bạn sinh viên mới ra trường, đặc biệt là sinh viên Kinh tế, chị cho rằng ngành Product nói riêng và mảng công nghệ nói chung có room rất lớn dành cho các bạn. Bởi vì chị nhận thấy các bạn có 3 thứ:

• Do các bạn base về mặt Kinh tế, các bạn sẽ có business sense rất nhanh nhạy

• Tinh thần nhiệt huyết, ham học hỏi 

• Tư duy nhanh nhẹn.

Từ 3 lợi thế này, các bạn hãy nắm lấy cơ hội trở thành Product Owner của mình tại 2 môi trường tiềm năng, tuyệt vời để các bạn có thể thử sức:

• Các startup đang phát triển, đang sử dụng công nghệ để giải quyết những nhu cầu mà bản thân các bạn cho rằng rất phù hợp với sở thích của mình

• Các doanh nghiệp đã phát triển, tuy nhiên đang có nhu cầu về chuyển đổi số.

Theo chị, các bạn sinh viên Kinh tế muốn theo đuổi nghề PO sẽ gặp phải những khó khăn gì ạ?

Đối với các bạn xuất phát từ base là sinh viên Kinh tế, khi chuyển sang làm Product Owner trong một công ty công nghệ dĩ nhiên các bạn sẽ gặp phải những khó khăn như:

• Khó khăn thứ nhất là các kiến thức về công nghệ. Ngày đầu tiên đi làm, các bạn phải tiếp xúc với những từ ngữ mới lạ, ví dụ như: API, Cloud, hạ tầng – những term mà từ trước đến nay các bạn chưa từng gặp

• Khó khăn thứ hai cũng là khó khăn chung của các Product Owner mà chị nhận thấy đó là: sau khi các bạn đã làm quen và có một lượng kinh nghiệm nhất định rồi, PO sẽ phải quyết định xem mình phải làm gì để mang lại value thực sự cho sản phẩm. 

Ngoài ra, chị cũng muốn chia sẻ với các bạn một chút về khó khăn thực tế khi làm Product. Có lẽ, trải nghiệm buồn nhất của tất cả Product Owner phải trải qua là khi mình launch một sản phẩm ra thị trường nhưng nó không thực sự giải quyết được vấn đề của người dùng hoặc sản phẩm không được đón nhận và người dùng không sẵn sàng trả tiền cho sản phẩm mình đã build. Tuy vậy, điều quan trọng nhất vẫn là các bạn có tinh thần Agile, sẵn sàng launch sản phẩm, nhận feedback thực tế, đưa ra giải pháp cải tiến hoặc thậm chí quyết định hủy luôn sản phẩm đó, chuyển sang một hướng đi mới giải quyết đúng vấn đề của người dùng.

Chị có lời khuyên cuối nào muốn dành đến các bạn sinh viên không ạ?

Dựa trên kinh nghiệm bản thân cũng như kinh nghiệm khi chị training các bạn mới vào nghề, có một số cách bên ngoài các công việc hàng ngày mà chị nghĩ các bạn sinh viên nên thử để improve năng lực bản thân trước khi bước vào nghề:

• Tham khảo một số kênh Youtube của các anh chị làm Product Manager. Chị recommend một kênh chị rất thích là Dr. Nancy Li – Director of Product

• Follow một số forum, trang web uy tín như Medium, Product Hunt

• Điều cuối cùng, hãy luôn luôn khám phá tất cả các sản phẩm công nghệ xung quanh bạn. Ví dụ khi các bạn book Grab hay Now, hãy khám phá từng màn hình, từng trải nghiệm của người dùng trên app và lấy đó làm kinh nghiệm cho bản thân mình.

Đây là 3 thứ chị mong muốn các bạn sinh viên hãy practice hàng ngày để có thể nâng cao khả năng của mình cũng như level trong mảng.

HRC chân thành cảm ơn chị Nghiêm Hoàng Lan vì đã dành thời gian chia sẻ những kinh nghiệm quý giá của chị với HRC và với những bạn sinh viên đang có ý định tìm hiểu về nghề Product Owner. Những chia sẻ của chị rất thực tế, cụ thể và sẽ giúp ích cho các bạn sinh viên nhiều trong việc lên kế hoạch tương lai ạ.  

Cùng HRC khám phá thêm những ngành nghề mới lạ khác: Business Development ngành E-commerce  và Business Analyst.